|| गाय झाडे पाणी पुराण - खंडकाव्य ||

|| गाय झाडे पाणी पुराण - खंडकाव्य ||

पाणी ते पिताना | पाण्याचे महत्व | पटवून घ्यावे |  सर्वांनी हो ||१||

पाणी ते सहज | साठते साठते | तलाव नि टाक्या | बांधावे हो ||२||

थेंब तो पाण्याचा | वाचवा वाचवा | गाळ तो उपसा | पाण्यासाठी ||३||

पाणी ते अडवा | पाणी ते जिरवा | पाणी ते साठवा | भूमीमध्ये ||४||

तलाव बांधुनी | पाणी जिरवूनी | दुष्काळ हटवा | भारतांत ||५||

पाणी ते दूषीत | करू नका कोणी | विहिरीत घाण | टाकू नका ||६||

आड उपसतां | नित्य आणि रोज | शुद्ध ते मिळेल | पाणी तुम्हा ||७||

शहरांत सुद्द्धा | पाणी जिरवूनी | पाण्याची पातळी | वाढवा हो ||८|| 

आटतां झरा तो | प्रवास संपतो | जीवन संपते | जाणा तुम्ही ||९||

विचार जरी का | पटतो जयांस | तयांस म्हणावा | माणूस हो ||१०||

पाणी ते जपून | वापरा तुम्ही हो | पाणी ते सर्वांस | मिळावे हो ||११||

बदा बदा पाणी | ओतू नका कोणी | अपव्यय नको | पाण्याचा तो ||१२||

थेंबही तो वाया | दवडू नका हो | पाणी हे जीवन | विसरू नका ||१३||

पाण्याने सर्वांची | तहान भागते | पाण्यानेच धान्य | खूप होते ||१४||

शेती हि पिकतां | अन्न ते मिळते | अन्नाने भागते | भूक ती हो ||१५|

रोप ते लावतां | पाणी शिंपडावे | वृक्ष मोठा होतां | देतो छाया ||१६||

बीज ते पेरावे | एक नि अनेक | वाढेल मग ते | वृक्ष धन ||१७||

वनं ती वाढतां | मिळे प्राणवायू | आरोग्य लाभेल | सर्वांना हो ||१८||

प्रगती होतां ती | पाणी झाले घाण | रोगांचे वाढले | प्रमाण ते ||१९||

ढग गडगडतो | पाऊस तो धो धो | पाणी गटारांत | वाया जाते ||२०||

निसर्ग तो देतो | भर भरून तो | माणूस करंटा | झाला इथे ||२१||

पावसाचे पाणी | जातें गटारांत | माणूस पाहतो | फक्त इथे ||२२||

शिकला असुनी | नुसतीच चर्चा | पाणी जाते वाया | दरवर्षी ||२३||

शहरांत पाणी | जाते पहा वाया | खाडीत गेले ते | वाहुनियां ||२४||

नको नको चर्चा | पाणी पूजनीय | नका दवडू ते | पाणी वाया ||२५||

मनीं माणसां रे | चिंतन करावे | जल वंदनीय | जाणा तुम्ही ||२६||

तन मन धन | अर्पुनी आपण | पाणी मुरवावे | अमूल्य ते ||२७||

वाढली सर्वत्र | पाण्याची टंचाई | नको अपव्यय | पाण्याचा हो ||२८||

घरं आवारांत | एका कोपऱ्यात | पावसाचे पाणी  | मुरवूया ||२९||

शेतकऱ्यांची ती | आत्महत्त्या होता | किती नुकसान | भारताचे ||३०||

कृषीप्रधान हा | देश हा म्हणावा | प्रश्न तो पडला | आज सर्वां ||३१||

शहरांत आता | कमी झाले पाणी | त्रस्त झाली लोकं | पाण्याविना ||३२||

वृक्षा रोपण नि | जल संधारण | गुंतवणूक ती | भविष्याची ||३३||

जल साठवावे | माठांत भरावे | थंड जल प्यावें | तृप्त व्हावे ||३४||

मनी ते ठसवा | गळती थांबवा | थेंब तो वाचवा | जीवन हे ||३५||

किती ते तोडले | वृक्ष मानवाने | म्हणून आपदां | आज आलीं ||३६||

झाडें ती तोडतां | निसर्ग कोपतो | दुष्काळ पडतो | जाणा तुम्ही ||३७||

भविष्याचे पाणी | आतांच खेचले | भूमी झाली शुष्क | शहरांची ||३८||

पन्नास वर्षांचे | पाणी ते भूमीत | पुन्हा ते भरणे | कर्तव्य हो ||३९||

गृह प्रकल्पांत | पाणी मुरवा ते | बोअरिंग लावा | पाण्यासाठी ||४०||

पाणी ते तितके | वाचेल नाही का | धरणाचा साठा | वाचेल हो ||४१||

पाणी ते मग हो | वाचले ते जे | शेतीला मिळेल | पाणी खूप ||४२||

पाणी पाहिजे ना | मग रोपे लावा | वृक्ष ते वाढवा | पाण्यासाठी ||४३||

होता जणू स्वर्ग | भारत देश तो | आज तो उजाड | आहे झाला ||४४||

डोंगर बोडके | उजाड ते झाले | जमीन ओसाड | झाडाविना ||४५||

गाईच्या शेणाने | जमीन ती मऊ | पाणी ती शोषते | खूप खूप ||४६||

देशी गाई आता | पुन्हा हो पाळूया | गोधन जरुरी | पाण्यासाठी ||४७||

नको रसायने | भूमी होते घट्ट | ढेकळे जणू ती | दगड हो ||४८||

गाईच्या शेणी त्या | जळणंही होते | झाडे ती वाचती | शेणी मुळे ||४९||

औषधी ते वृक्ष | उपयोगी जाणा | कारे हो दुर्लक्ष | माणसांचे ||५०||

पंचगव्य ते हो | पीतां हो औषधी | आरोग्य लाभते | मानवाला ||५१||

एकमेकांवरी | आहे विसंबून | गाय झाडे पाणी | चक्र जाणा ||५२||

शेण खताने ती | झाडे हो वाढती | पाणी ते खेचती | आकाशाचे ||५३||

शेण खताने ते | शुद्ध पाणी अन्न | नाहीच विकृती | आरोग्याची ||५४||

रसायने ती हो | घातक काही ती | अती झाली आता | थांबवा ती ||५५||

अती तिथे माती | म्हणं ती जाणा | प्राचीन संस्कृती | श्रेष्ठ आहे ||५६||

कृषी आणि ऋषी | आपली संस्कृती | भविष्यासाठी ती | जपा तुम्ही ||५७||

शहरी संस्कृती | ठरली घातक | फक्त प्रदूषण | त्याने होते ||५८||

शहरी संस्कृती | गोऱ्याने आणिली | आह्मी वाढविली | घात झाला ||५९||

कृषी संस्कृती हो | वेगाने संपली | शहरी संस्कृती | अती झाली ||६०||

गाय पूजनीय | अन्न शुद्ध होते | वृक्ष वंदनीय | पाण्यासाठी ||६१||

- सुरेश पित्रे , चेंदणी , ठाणे (पश्चिम)